Bliżej liberalizacji rynku kolejowego

Przyjęte w poniedziałek rozporządzenia to część rynkowa tzw.IV pakietu kolejowego, którego celem jest poprawa konkurencyjności iinnowacyjności sektora kolejowego, polepszenie połączeń kolejowych międzykrajami UE, a także usunięcie barier na drodze do stworzenia jednolitegoeuropejskiego obszaru kolejowego (Single European Railway Area).

Na pakiet złożyło się sześć propozycji legislacyjnych, w tymprzyjęte już wcześniej trzy projekty dotyczące aspektów technicznych, takichjak np. wydawanie certyfikatów bezpieczeństwa czy ujednolicenie standardówtechnicznych na kolei, oraz trzy rynkowe, czyli odnoszące się do zarządzaniasieciami kolejowymi i otwarcia rynku krajowych przewozów pasażerskich napodmioty z zewnątrz. Porozumienie z Parlamentem Europejskim w sprawie nowychregulacji wypracowano w kwietniu br.

Przepisy poparte przez europosłów w poniedziałek przewidują,że firmy unijne działające w sektorze kolei nie będą ograniczone do rodzimegorynku, lecz będą miały dostęp do sieci kolejowej we wszystkich krajachczłonkowskich. W rezultacie będą mogły zarówno oferować własne usługi (np. noweprzewozy na danej trasie), jak i starać się o kontrakty publiczne na równi zlokalnymi przewoźnikami.

Otwarcie krajowych rynków kolejowych przewozów pasażerskichma nastąpić od 14 grudnia 2020 r.

Natomiast po siedmiu latach od przyjęcia i opublikowania przepisówprzewoźnicy świadczący publiczne usługi kolejowe będą wyłaniani w drodzeprzetargów. Od tej reguły przewidziano nieliczne wyjątki. Wybranie przewoźnikabezpośrednio bez przetargu będzie możliwe, jeżeli pozwoli to zapewnić lepsząjakość usług (np. punktualne kursowanie pociągów) albo lepszą wydajnośćkosztową.

Przewoźnik świadczący publiczne usługi kolejowe będzie miećzobowiązania wynikające z prawa pracy i praw socjalnych w UE oraz krajachczłonkowskich.

Bezpośredni wybór przewoźnika bez przetargu będzie możliwy,gdy będzie chodziło o usługi publiczne nieprzekraczające minimalnych progówdotyczących liczby pasażerów czy wartości.

Reforma ma też wzmocnić niezależność i bezstronność firmzarządzających infrastrukturą kolejową, aby zapewnić, że faktycznie wszyscyprzewoźnicy będą mieli do niej równy dostęp.

Według unijnych urzędników większa konkurencja na rynkachprzewozów kolejowych ma przynieść wymierne korzyści pasażerom, w tym obniżkęcen biletów i poprawę jakości podróżowania.

Rozporządzenia wymagają jeszcze zatwierdzenia przez całyParlament Europejski.

„